ماههای اسفند و فروردین برای فعالان و کارشناسان بازار کامپیوتر فصل حسابرسی و محاسبه سود و زیان و مرور سال سپری شده از لحاظ مالی و کاری است.
در این ماهها فعالان صنفی چه از رده فروشگاهی باشند و چه واردکننده و چه فروشنده، به بررسی آنچه طی یکسال گذشته کاشته و برداشتهاند پرداخته و از این اطلاعات برای اتخاذ سیاستهای تجاری در سال نو استفاده میکنند. این یک رسم یا عادت در بازار تمام کالا و از جمله بازار کامپیوتر و تجهیزات دیجیتال است. امسال نیز فعالان بازار کامپیوتر به عادت هر سال ماههای پایانی سال را برای حسابرسی گذاشتند و در خلوت بازار شب عید فرصتی یافته و سر میز حساب و کتاب نشستند، اما گویا فعالان صنف آیتی و دیجیتال مانند سالهای قبل چندان رغبتی به این کار نداشته و به عبارتی دست و دلشان به محاسبه میزان زیان یا سود حاصله در یکسال اخیر نرفت.
یک نگاه اجمالی به وضعیت بازار کامپیوتر در سالی که گذشت این بیرغبتی را توجیه میکند، هرچند که کارشناسان میگویند؛ کسبه و فعالان بازار، کالاهای خود را در طول سال با نرخ روز دلار آزاد به فروش میرساندند و این کمیعجیب است که از ضرر و زیان میگویند، اما در هر حال براساس اظهارات فعالان صنفی کاهش تقاضا و حجم فروش ضربات مهلکی به بدنه بازار کامپیوتر در یکسال اخیر وارد آورده است. این موضوع بهانهای شد تا ما با لحاظ کردن بیرونقی بازار سال گذشته و بهویژه بازار شب عید کامپیوتر به بررسی و وضعیت یکساله بازار آیتی بپردازیم. اگر به این موضوع علاقهمندید این گزارش را بخوانید:
بازار کامپیوتر 92 در یک نگاه
بازاری با تغییرات سریع، مداوم و غیرمنطقی قیمت. این تعریف بسیاری از گروههای مرتبط با بازار کامپیوتر از بازار سال 92 کامپیوتر است.
رکود، افزایش مشکلات وارداتی، رشد هزینههای جانبی و... نیز اتفاقاتی هستند که اکثر فعالان و کارشناسان در تعریف بازار سال 92 به آنها اشاره دارند.
به گفته کارشناسان؛ بازار سال گذشته بسیار بیرونق و آشفته بوده است. گروهی نیز بر صفت «ترین» تاکیدی ویژه داشته و اعلام کردهاند؛ در سال گذشته بیرونقترین، کمسودترین و بینظمترین سال برای صنف آیتی و دیجیتال بوده است.
آنها که گناه تمام این اتفاقات را بر گردن نوسانات و رشد نرخ دلار آزاد میدانند اعلام کردند؛ نوسانات نرخ دلار آزاد بیش از رشد قیمت دلار آزاد بر بیسامانی وضعیت بازار تاثیر گذاشته است. زیرا افت و خیز گاه و بیگاه قیمت امید تغییرات خوب را در دل خریدار و احتمال بروز تغییرات بدتر را برای فروشنده زیاد کرده و موجب میشود بازار تحت تاثیر این تصاویر ذهنی قرار گیرد. بهطور کلی فعالان بازار و کارشناسان معتقدند؛ بازار سال 1392 آنقدر بی برکت و کم رونق بود که دست و دل کسبه به محاسبه صورتهای مالی نمیرود.
نگاهی بر روند قیمتها در بازار سالی که گذشت
قیمت کالاهای حوزه کامپیوتر و دیجیتال، از اوایل فروردین ماه تا خرداد ماه سال 92 همپای نوسانات نرخ دلار (سه هزار و 350 تا سه هزار و 300 تومان) متغیر بود. اواخر خرداد ماه نیز بهدلیل بروز زمزمههایی در مورد تغییر دولت و... نرخ دلار به رقم 3 هزار و 600 تومان رسید. اما آغاز نوسان شدید اواسط خرداد ماه بود؛ زمانی که نرخ دلار از حدود 3 هزار و 600 تومان در اواسط خرداد ماه به 3 هزار و 300 تومان در اواخر این ماه و به 3 هزار و 380 تومان در اواسط تیر ماه سال 92 و به 3 هزار و 100 تومان در اواخر تیر رسید. این در حالی بود در این زمان زمزمههایی در مورد لغو برخی از تحریمها به گوش میرسید.
اواسط مردادماه با رشد ناگهانی نرخ دلار آزاد به حدود 3 هزار و 280 تومان قیمتها در بازار کامپیوتر به ناگاه افزایش یافت؛ افزایشی که حتی کاهش 100 تومانی نرخ دلار آزاد طی روزهای بعد نتوانست شعله قیمتها را در بازار کامپیوتر پایین بکشد.
در نهایت اواخر مرداد ماه با رسیدن نرخ دلار آزاد بهرقم 3 هزار و 100 تومان اندکی قیمتها در بازار کامپیوتر کاهش یافت. البته عوامل دیگری در کاهش قیمت این کالا در بازار تاثیرگذار بود که کاهش تقاضا برای لپتاپ در مقایسه با تبلت یکی از دلایل مهم این کاهش قیمت عنوان شده است. در هر حال قیمتها در بازار لپتاپ همچنان با دلار 3 هزار و 100 تا3 هزار و 180 تومان محاسبه میشد؛ اما اواسط شهریور با رشد 200 تومانی نرخ دلار دوباره در بازار لپتاپ شاهد رشد قیمت و البته خودداری از عرضه برخی از کالاها از سوی فروشندگان بودیم. روند صعودی قیمت دلار که از اواسط شهریورماه شروع شده بود، نهایتا در اوایل مهرماه با کاهش نرخ دلار آزاد به رقم 2 هزار و 940 تومان متوقف شد. از آن زمان تا سوم مهر ماه روند قیمتها تقریبا ثابت بود؛ اما از چهارم مهر ماه تا اواخر مهرماه نرخ دلار آزاد بین رقمهای 3 هزار و 40 تا 3 هزار و 100 تومان در نوسان بود که این موضوع به کاهش حجم تقاضا منجر شد. از اواسط مهر ماه تا اواخر آذر ماه هم وضعیت بازار تا حدودی ثابت بود و نرخ دلار به رقمهای مذکور با افت و خیزی کم مواجه بود؛ اما از اواخر آذر ماه و اوایل بهمن با به نتیجه رسیدن جریان مذاکرات هستهای، بازار خرید و فروش کامپیوتر روزهای متفاوتی را آغاز کرد و انتظارات خریداران از بازار به رکود شدید بازار منجر شد.
به هم خوردن آرامش بازار و ثبات قیمتها، اظهارات ضد و نقیض درباره حجم موجودی کالاهای این حوزه در بازار و عدم تعادل بین عرضه و تقاضا برخی از اتفاقاتی است که از فردای روز امضای توافقنامه هستهای در بازار کامپیوتر با آن مواجه شدیم؛ اتفاقاتی که سرعت وقوع آنها موجب شده است گروههای گوناگون مصرفکننده و حتی فروشنده و عرضهکننده در تصمیم درست برای خرید و فروش دچار سردرگمی شوند. البته کمی بعد نرخ دلار با حدود 40 تا 50 تومان کاهش و به رقم 2 هزار و 890 تا 900 تومان رسید، اما این کاهش قیمت دلار موجب رونق بازار نشد. تا اوایل بهمن یا شاید اواسط بهمن اوضاع به همین منوال ادامه داشت، تا اینکه برخی از شرکتهای مطرح آمریکایی در اوایل بهمن ماه از لغو برخی از تحریمها برای ورود کالاهای کامپیوتری به ایران خبر دادند که از دو هفته پس از انتشار این خبر روند قیمت دلار صعودی شده و بازار با ریزش شدید تقاضا مواجه شد. رشد و بیثباتی نرخ دلار آزاد روی رقمهای 3000 تا 3100 تومان و حتی گاه بیشتر در ماههای بهمن و اسفند در شرایطی که بازار به شب عید دل بسته بود، موجب بروز خسارات شدیدی به فعالان بازار شد؛ به طوریکه بسیاری از کسبه در روزهای پایانی سال واحدهای فروشگاهی را به حالت نیمهتعطیل در آوردند. به اینترتیب در آخرین ماههای سال هم بازار به شدت بیرونق بود و این بی رونقی تا زمان حال ادامه دارد.