زمانی نه چندان دور تکنولوژی 4K یک امکان ویژه صرفا برای صنعت سینما آن هم در بخش حرفه‌ای محسوب می‌شد. اغلب این اصطلاح را در بخش حرفه‌ای سینمای هالیوود می‌شنیدیم که ما را به یاد دوربین‌های غول پیکری می‌انداخت که فقط در بخش تصویربرداری در این نوع سینما کاربرد داشت.
حالا اما اطراف ما به تدریج در حال پر شدن از دستگاه‌های ریز و درشتی است که هر یک به نوعی اشاره‌ای به این فرمت تصویری دارند. 4K حالا نه یک امکان خاص برای برخی دستگاه‌های حرفه‌ای که یک ویژگی رقابتی است.
امروزه مرتبا بر تعداد دستگاه‌هایی که هر یک به نوعی از این فرمت پشتیبانی می‌کنند افزوده می‌شود. دوربین‌های تصویربرداری، تلویزیون‌های با کیفیت و موبایل‌های جدید جولانگاه رقابت شرکت‌ها در عرصه 4K هستند.
بسیاری از تابلوهای تبلیغاتی شرکت‌های تولیدکننده تجهیزات سرگرمی یا موبایل در بسیاری از خیابان‌ها و بزرگراه‌های شهرهای بزرگ عمدتا روی این موضوع تاکید کرده‌اند و مشخص است در آینده‌ای نه چندان دور رقابت از این هم خواهد گذشت.
امروزه مرتبا بر تعداد دستگاه‌هایی که هر یک به نوعی از این فرمت پشتیبانی می‌کنند افزوده می‌شود. دوربین‌های تصویربرداری، تلویزیون‌های با کیفیت و موبایل‌های جدید جولانگاه رقابت شرکت‌ها در عرصه 4K هستند.
بسیاری از تابلوهای تبلیغاتی شرکت‌های تولیدکننده تجهیزات سرگرمی یا موبایل در بسیاری از خیابان‌ها و بزرگراه‌های شهرهای بزرگ عمدتا روی این موضوع تاکید کرده‌اند و مشخص است در آینده‌ای نه چندان دور رقابت از این هم خواهد گذشت.
تفکیک تصویر 4K
اصولا به دستگاهی که بتواند تفکیک تصویر (Resolution) حدود ۴۰۰۰ پیکسل ارائه دهد 4K گفته می‌شود. جنگ نخست در عرصه دوربین‌های تصویربرداری حرفه‌ای در صنعت سینما شروع شد و پس از چند سال به جهان رقابت شرکت‌های سازنده تلویزیون وارد شد. در صنعت تلویزیون شرکت‌ها خیلی زود از این نام برای محصولاتشان استفاده کردند؛ حتی زودتر از آنکه از نظر تکنیکی بتوانند به این قابلیت دست یابند.
در این صنعت به تلویزیون‌های UHDTV اصطلاح 4K اطلاق شد؛ در حالی که حداکثر تفکیک تصویر آنها ۳۸۴۰ در ۲۱۶۰ پیکسل بود. این با استاندارد صنعت برای این فرمت یعنی ۴۰۹۶ در ۲۱۶۰ فاصله داشت. سازندگان تلویزیون خیلی زود تلویزیون‌های UHDTV را وارد بازار کردند و سال گذشته قیمت آنها به زیر ۱۰۰۰ دلار هم رسید.
با وجود این، به سبب نبود محتوا (فیلم، سریال، بازی و... ) که تحت این فرمت تولید شده باشد و همچنین قیمت نسبتا گران محصولات عرضه شده هنوز این تلویزیون‌ها بازار بزرگی را در اختیار ندارند.
با این حال رقابت بر سر بهتر بودن، شرکت‌ها را به عرضه دستگاه‌های باکیفیت‌تر سوق می‌داد و به این ترتیب دستگاه‌هایی با تفکیک ۳۸۴۰ در ۲۱۶۰ نیز تولید شد. حالا و در صنعت تلویزیون پیش‌بینی می‌شود بحث از 4k هم فراتر رود هر چند بسیاری از مصرف‌کنندگان هنوز دستگاه‌های HD در خانه‌های خود دارند.
موبایل‌های 4K
معاون شرکت کوالکام سازنده پردازنده‌های موبایل زمانی نه چندان دور در یک جلسه مطبوعاتی گفته بود: «شما اکنون موبایل‌هایی با صفحه نمایش 1080p را در بازار می‌بینید اما من فکر می‌کنم به زودی از این بسیار فراتر برویم.»
این موضوع که آیا صفحه‌های نمایش کوچک موبایل قابلیت ارائه تصویر 4K را دارند چندان جدید نیست.
بسیاری معتقدند قدرت تفکیک‌پذیری چشم انسان به اندازه 4K نیست و تلاش شرکت‌های سازنده موبایل برای ساخت صفحات نمایش با کیفیت بالاتر بی‌فایده است. به معنی ساده چشم انسان فقط می‌تواند محدوده‌ای از پیکسل‌ها را مشاهده کند و تفکیک‌های بالاتر از آن با چشم غیرمسلح قابل دیدن نیست.
اما در صنعت موبایل اکنون جنگ اعداد بالاتر و امکانات بیشتر یک اصل کلی است و این به مشتریان صنعت موبایل هم سرایت کرده است. برای مشتریان، غلط یا درست، این تصور وجود دارد که اعداد بالاتر نشان‌دهنده کیفیت و قابلیت بیشتر است.
این موضوع را پیش از این در جنگ فرمت مگاپیکسل‌ها هم شاهد بوده‌ایم. شرکت‌های سازنده موبایل هنوز هم بر سر عدد بالاتر مگاپیکسل با هم در رقابتند؛ در حالی که معدود شرکت‌هایی روی کیفیت واقعی تصویر دوربین موبایل کار می‌کنند.
حالا اما موبایل‌هایی وارد بازار شده‌اند که صفحه نمایش 4K دارند. از جمله آنها
G3 ال‌جی است که با قدرت تفکیک‌پذیری بیش از 500 ppi صفحه نمایش خود را عرضه کرده است.
موبایل‌ها جایگزین دوربین‌های حرفه‌ای
در صنعت موبایل همچنین عرصه رقابت از صفحه نمایش به دوربین‌های موبایل و تصویربرداری با آنها هم کشیده شده است.
به گفته کارشناسان تا همین چند سال قبل تکنیک فیلمبرداری با 4K در اختیار معدودی از دستگاه‌های تصویربرداری قوی و جدید بود، اما حالا تعداد موبایل‌هایی که می‌توانند تصویر 4K تولید کنند روز به روز در حال افزایش است.
سایت اینترنتی فون آرنا در گزارشی ۱۸ موبایل را که قابلیت تصویربرداری با 4K دارند معرفی کرده است؛ از جمله XIAOMI MI 4، ZTE NUBIA، Sony Xperia Z2، سامسونگ گلکسی اس ۵، ال‌جی G3، ایسوس پدفون X و ایسر 2Liquiad s. قطعا تصویربرداری 4K یک قابلیت مهم برای این موبایل‌ها محسوب می‌شود، اما نکته مهم این است که برای دیدن تصاویر 4K این موبایل‌ها باید به دستگاه‌های تلویزیونی که 4K را پشتیبانی می‌کنند متصل شوند. برخی از این موبایل‌ها عملا امکان اتصال مستقیم به تلویزیون را ندارند و مهم‌تر اینکه در برخی تلویزیون‌ها هم خود تکنولوژی 4K با هم متفاوت است.
به گفته جان مکین دافمن، کارشناس صنعت تکنولوژی‌های تصویری فرمت 4K مثل انواع و اقسام نوآوری‌های دیگر به صورت یکسان در همه جهات رشد نکرده است. درحالی که صفحات نمایش تلویزیونی زودتر از دوربین‌های موبایل به این فرمت مجهز شده‌اند، اما تعداد موبایل‌هایی که قادر به تولید تصاویر 4K باشند به سرعت رو به افزایش است.
به عقیده دافمن این موضوع در همه تکنولوژی‌ها کم و بیش وجود داشته است چنانکه پیش از این درباره تکنولوژی سه بعدی شاهد آن بودیم هر چند آن تکنولوژی به علت محدودیت‌هایی در نهایت چندان فراگیر نشد.
آیا 4K فراگیر می‌شود؟
احتمالا بسیاری از ما زمانی را به یاد می‌آوریم که دیسک‌های DVD تازه وارد بازار شده بودند و برخی از DVDها صرفا با برخی برندهای تلویزیونی قابلیت انطباق داشتند، اما این معضل به سرعت حل شد و همه دستگاه‌ها همه نوع دیسکی را که با فرمت DVD تولید شده بود پشتیبانی
می‌کردند. حالا در زمینه 4K هم ظاهرا تاریخ در حال تکرارشدن است و به نظر می‌رسد شرکت‌ها هنوز از این موضوع درس نگرفته‌اند که در نهایت همه از یک فرمت واحد پشتیبانی کنند. بحث انطباق نداشتن دستگاه‌ها و فرمت‌ها فقط مختص فرمت‌های تکنولوژی نیست، بلکه حتی دستگاه‌های دیگری چون ساعت هوشمند هم حالا نمونه‌هایی از این معضل هستند، مثلا ساعت هوشمند سامسونگ Gear Fit فقط با دستگاه‌های گلکسی این شرکت قابلیت اتصال دارد و این یعنی محدودیت برای خرید این ساعت.
در حالی که از سوی دیگر، برخی برندها ساعت‌های هوشمندی را تولید کرده‌اند که با هر دستگاه اندرویدی قابلیت انطباق دارد. در مورد فرمت 4k هم بحث به همین گونه پیش خواهد رفت.
به نوشته کارشناس سایت گیزمودو احتمالا برندها خیلی زود به این نتیجه خواهند رسید که فرمت‌های 4K صرفا برای آن شرکت‌ها نیستند و شرکت‌هایی در این زمینه برنده‌اند که دست خریداران را برای استفاده بهتر از دستگاه باز بگذارند.
و حالا 8k !
زمانی نه چندان دور که هنوز بهترین صفحه‌های نمایش تلویزیونی از 720p فراتر نمی‌رفت صحبت کردن از 4K رویاپردازی در آینده‌ای دور قلمداد می‌شد اما حالا کمتر کسی به این شک دارد که جنگ فرمت‌ها به زودی وارد جهان 8K هم خواهد شد.
امروزه دستگاه‌هایی تولید شده‌اند که فرمت تصویری 8K را هم پشتیبانی می‌کنند به این معنی که اندازه تصویر آنها ۷۶۸۰ در ۴۳۲۰ پیکسل است. احتمالا نخستین نسل از تلویزیون‌هایی که 8K را پشتیبانی می‌کنند تا سال ۲۰۱۷ وارد بازار
خواهند شد.
شبکه تلویزیونی NHK ژاپن اولین تحقیقات درباره 8K را از سال ۱۹۹۵ آغاز کرد و از آن زمان تاکنون حدود یک میلیارد دلار روی آن سرمایه‌گذاری کرده است. NHK نام آن را سوپرهای ویژن گذاشته است. با این حال این شبکه تلویزیونی پیش‌بینی کرده که پخش تلویزیونی با فرمت 8K از سال ۲۰۳۲ آغاز خواهد شد.
نخستین آزمایش‌ها در مورد این فرمت در المپیک ۲۰۱۲ لندن و فستیوال کن انجام شد؛ جایی که یک فیلم ۲۷ دقیقه‌ای تولید شده با یک دوربین سونی RED با این فرمت تصویری در یک صفحه نمایش ۲۲۰ اینچی به نمایش گذاشته شد.
شرکت شارپ هم سال گذشته و در جریان نمایشگاه CES اولین تلویزیون 8K را به نمایش گذاشت تا اشتیاق جهان تکنولوژی را برای رسیدن به تصاویر باکیفیت‌تر به همگان نشان دهد.