اگر تجربه‌ی خرید خودرو را داشته یا شنیده باشید، معمولا در زمان خرید خودروهای کارکرده، میزان مسافتی که خودرو طی کرده باشد، به عنوان یکی از فاکتورها به منظور تخمین استهلاک خودرو در نظر گرفته می‌شود. در مورد دوربین‌های DSLR نیز این موضوع صادق است؛ با این تفاوت که در دوربین‌های DSLR فاکتور دیگری با عنوان تعداد کلیک‌های شاتر مدنظر است. با باشید تا به بررسی دلایل اهمیت این موضوع و نحوه‌ی چک کردن آن بپردازیم.
شاتر دریچه‌ای است که باز شدن آن نور از طریق لنز با سنسور دوربین برخورد کرده و در نهایت تصویر مورد نظر ثبت می‌شود. با محاسبه‌ی کارکرد شاتر در دوربین‌های DSLR می‌توان به میزان کارکرد آن پی برد که این موضوع در زمینه‌ی خرید دوربین‌های کارکرده بسیار موثر است.
البته باید به این نکته اشاره کرد که این روش در مورد دوربین‌های بدون آینه نیز کارساز است و می‌توان با بهره‌گیری از آن میزان کارکرد، شاتر دوربین بدون آینه نظیر نیکون ۱ را نیز محاسبه کرد.
چرا میزان کارکرد شاتر دوربین مهم است؟
دوربین‌های DSLR جایگزین دوربین‌های SLR شدند، اما همچنان می‌توان قطعات مکانیکی را درون دوربین‌های DSLR مشاهده کرد. دو ماژول مکانیکی بسیار مهم که درون دوربین‌های DSLR قرار دارند شامل آینه‌ی مخصوص بازتاب منظره به View Finder (در دوربین‌های DSLR نیز همچنان می‌توان با استفاده از View Finder منظره‌ی مورد نظر را از طریق بازتاب نور توسط آینه مشاهده کرد) دوربین و دیگری شاتر است. در مقام مقایسه، شاتر دوربین از اهمیت بیشتری در مقایسه با آینه برخوردار است و با توجه به کارکرد دوربین، معمولا شاتر بیشتر از آینه دچار نقص فنی می‌شود.
برای درک بهتر عملکرد آینه و شاتر در دوربین‌های DSLR می‌توانید ویدیوی زیر را تماشا کنید. همانطور که اشاره کردیم، آینه برای انتقال تصویر منظره‌ی روبرو به View Finderکه معمولا در دوربین‌های DSLR در قسمت بالای ال‌سی‌دی قرار می‌گیرد، استفاده می‌شود. در پشت آینه، شاتر قرار دارد که با بالا رفتن آن در زمان فشردن کلید شاتر، آینه نیز بالا رفته و نور به سمت شاتر تابیده می‌شود که در این لحظه دریچه‌ی شاتر نیز باز شده و نور به سنسور می‌رسد که نتیجه‌ی آن ثبت تصویر است. در ویدیوی زیر این فرآیند بصورت اسلوموشن نمایش داده می‌شود و از طریق آن می‌توان به روشنی کارکرد این ماژول بسیار ظریف را مشاهده کرد.
تجربه نشان داده که در صورتی که دوربین شما در چند ماه اول به درستی کار کند و ماژول‌های الکترونیکی آن با مشکلی روبرو نشوند، می‌توان اطمینان حاصل کرد که دوربین در آینده نیز از این نظر با مشکل حادی روبرو نخواهد شد. حال آنکه شاتر با بقیه‌ی ماژول‌های دوربین DSLR متفاوت بوده و اهمیت آن بسیار زیاد است. به واقع می‌توان شاتر را در یک دوربین به موتور خودرو تشبیه کرد. معمولا شاتر‌ها به دلیل عملکردی که در دوربین‌ها دارند، پس از مدتی که البته بستگی به نحوه‌ی استفاده دارد، از کار می‌افتند. در این لحظه باید دوربین را به تعمیرکار سپرد تا شاتر آن را عوض کند که هزینه‌ی این فرآیند بسیار بالا است. حتی بعضا هزینه‌ی تعویض شاتر تا بیش از ۲ میلیون تومان نیز می‌رسد. البته در صورتی که فردی تمایلی به پرداخت چنین مبلغی نداشته و خود علاقمند به تعویض شاتر باشد، می‌تواند با پرداخت مبلغی نزدیک به نیم میلیون تومان، شاتر دوربین خود را تهیه کرده و فرآیند پرظرافت تعویض شاتر را در آغاز کند.
با توجه به هزینه‌ی بالای فرآیند تعویض شاتر، پس بهتر است در صورتی که یک دوربین DSLR در اختیار دارید، میزان کارکرد آن را محاسبه کنید تا عمر باقی مانده از این ماژول را تخمین زده و بهترین تصمیم را برای جایگزین کردن دوربین یا تعویض شاتر بگیرید. همچنین اگر می‌خواهید تا یک دوربین DSLR کارکرده را خریداری کنید، این روش بسیار کاربردی خواهد بود؛ چراکه می‌توانید تصمیم خود را برای خرید دوربین مورد نظر براساس این فاکتور بسیار مهم اتخاذ کنید. کمپانی‌های توسعه دهنده‌ی دوربین‌های DSLR خود تخمین‌هایی را در مورد عمر شاتر ارائه می‌کنند که برای محصولات در رده‌های مختلف، متفاوت است. برای مثال دوربین‌های رده پایین تا ۱۰۰٫۰۰۰ بار و دوربین‌های میان رده تا بالا رده از ۱۵۰٫۰۰۰ تا ۳۰۰٫۰۰۰ بار کلیک شاتر را پشتیبانی می‌کنند.
چگونه باید میزان کارکرد شاتر دوربین را محاسبه کرد؟
راه‌های مختلفی برای محاسبه‌ی میزان کارکرد شاتر وجود دارد که هر یک نیازمند دسترسی به منابع اطلاعاتی مختلفی هستند که می‌تواند شامل دوربین، عکس ثبت شده توسط دوربین یا هر دو باشد. خوشبختانه بسیاری از تولیدکنندگان چرخه‌ی کاردکرد شاتر را درون داده‌ی موسوم به EXIF به همراه تصویر ثبت شده قرار می‌دهند که با استفاده از آخرین تصویر ثبت شده با دوربین می‌توان به میزان کارکرد یا همان باز و بسته شدن شاتر پی برد.
استفاده از وب‌سایت www.CameraShutterCount.com
به دلیل وجود داده‌های مرتبط با میزان کارکرد دوربین در داده‌های موسوم به EXIF که با تصویر ثبت شده توسط دوربین ذخیره می‌شوند، می‌توان از وب‌سایت CameraShutterCount به تعداد باز و بسته شدن دریچه‌ی شاتر دوربین پی برد. این وب‌سایت با دریافت آخرین تصویر ثبت شده توسط دوربین قادر است تا علاوه بر کارکرد شاتر، با استفاده از تخمین سازنده‌ی دوربین مبنی بر عمر مفید شاتر، به محاسبه‌ی باقی مانده ی عمر شاتر پرداخته و آن را به کاربر نمایش دهد.
در صفحه‌ی اصلی این وب‌سایت نام کمپانی‌هایی که دوربین آن‌ها توسط این وب‌سایت پشتیبانی می‌شود، قرار گرفته است. البته در صورتی که نام سازنده‌ی دوربین شما در این لیست وجود نداشت، باز هم تصویر خود را آپلود کنید؛ چراکه امتحان آن ضرری ندارد.
چک کردن داده‌های EXIF بصورت دستی
در صورتی که نام سازنده‌ی دوربین در لیست وب‌سایتی که در بالا معرفی کردیم، نبود، می‌توانید بصورت دستی و با بررسی اطلاعات موجود در EXIF به میزان کارکرد دوربین خود پی ببرید. همچنین اگر نمی‌خواهید تا اطلاعات دوربین خود را با سرویس‌هایی نظیر وب‌سایت فوق به اشتراک بگذارید، استفاده از روش دستی توصیه می‌شود.
در روش دستی باید اطلاعات موجود در EXIF تصویر ثبت را بصورت دستی مورد بررسی قرار دهید. برای اینکار ابزارهای متعددی در دسترس است. همانطور که در جدول زیر مشاهده می‌کنید، این در دوربین‌های مختلف با برندهای متفاوت از عناوین متفاوتی برای درج کارکرد شاتر دوربین استفاده می‌شود.
برای مشاهده‌ی داده‌های موجود در EXIF تصویر ثبت شده در دوربین ابزارهای متفاوتی وجود دارد که از جمله‌ی آن می‌توان به InfranView یا ExifTool اشاره کرد. برای استفاده از این روش کافی است تا پس از باز کردن تصویر، عنوان مورد نظر را درون EXIF جستجو کنید.
برای استفاده از ExifTool کافی است تا دستور مورد نظر را به همراه مسیری که تصویر در آن قرار گرفته در ترمینال یا cmd تایپ کنید. برای مثال در صورتی که از سیستم عامل ویندوز استفاده می‌کنید، کافی است تا پس از نصب ExifTool دستور زیر را در cmd تایپ کنید.
نتیجه‌ی وارد کردن دستور فوق در محیط cmd در قالب زیر برای کاربر به نمایش گذاشته می‌شود.مزیت استفاده از ExifTool در این است که یافتن کلید واژه‌ی مورد نظر برای عنوان تعداد باز و بسته شدن شاتر بسیار راحت تر است. به بیان بهتر در صورتی که نتوانستید این عنوان را پیدا کنید، کافی است تا واژه‌هایی نظیر Shutter Count، Image Number، Image Count یا خود Shutter، count و موارد دیگر را به ترتیب جستجو کنید تا نتیجه‌ی دلخواه را پیدا کنید.
همانطور که در تصویر زیر نیز مشاهده می‌کنید، با جستجوی عبارت Shutter چندین نتیجه‌ی پیدا شده که عنوان مورد نظر نیز در داخل آن‌ها است.
مقیاس کارکرد دوربین براساس چرخه‌ی کارکرد شاتر چیست؟
با دریافت آخرین تصویر ثبت شده توسط دوربین می‌توان تعداد چرخه‌ی کارکرد شاتر را در دوربین دریافت. با استفاده از این روش می‌توان به راحتی فهمید که یک دوربین تا چه اندازه‌ی کار کرده و آیا ارزش خرید دارد یا خیر؟ برای مثال اگر تعداد چرخه‌ی شاتر عدد ۵۰۰ باشد، بدین معنی است که دوربین به میزان بسیار کمی کار کرده؛ اما اگر عدد ۵۰۰٫۰۰۰ را در برابر میزان کارکرد شاتر مشاهده کنیم، به این معنی است که دوربین تصاویری بسیاری ثبت کرده است.
مقیاس مشخصی برای محاسبه‌ی عمر یک شاتر وجود ندارد و تنها می‌توان براساس تخمین تولیدکننده و اطلاعات کاربرانی که از این دوربین استفاده کرده‌اند، به محاسبه‌ی زمانی پرداخت که شاید شاتر پس از آن دیگر کار نکند. برای کسب اطلاعات در مورد دوربین خود کافی است تا نام و مدل آن را به همراه عبارت Shutter life cycle یا عبارات با مضمون مشابه در اینترنت جستجو کنید.
البته برای دریافت اطلاعات بیشتر سرویس‌هایی نظیر The Camera Shutter Life Expectancy Database نیز وجود دارد که منبعی از داده‌های وارد شده در مورد عمر شاتر دوربین‌ها در مدل‌ها و برندهای مختلف است. هر چند شاید اطلاعات نادرست و غیر واقعی نیز در این پایگاه داده وارد شده باشد، اما ازدیاد اطلاعات، صحت تقریبی داده ها را افزایش می‌دهد.
برای مثال در مورد دوربین EOS 5D mark II کانن، تعداد چرخه‌ی شاتر در حدود ۱۰۰٫۰۰۰ تخمین زده شده است؛ اما اطلاعات درج شده در این پایگاه داده نشان از این دارند که اغلب دوربین‌های EOS 5D mark II کانن بصورت میانگین تا ۲۳۲٫۰۰۰ چرخه‌ی شاتر را تجربه کرده‌اند. در این بین ۱۳۳ دوربین از این مدل به بازه‌ی ۲۵۰٫۰۰۰ تا ۵۰۰٫۰۰۰ چرخه‌ی شاتر دست یافته‌اند.
اگر شما نیز درصدد خرید یک دوربین کارکرده هستید، پس بهتر است با درخواست تصویری جدید که با استفاده از دوربین ثبت شده، به محاسبه‌ی چرخه‌ی کارکرد شاتر بپردازید تا میزان استهلاک قلب دوربین را بسنجید.