تمامی کسب‌وکارهای خرد در کشور بر اساس تفاهم‌نامه‌ای که بین وزارت صنعت و معدن، شورای اصناف و سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور به امضا رسیده باید به صندوق مکانیزه فروش (pos )مجهز شوند.
سیستم‌های کامپیوتری و تجهیزات مورد نیاز این طرح توسط شرکت‌های معرفی شده از سوی سازمان نظام صنفی رایانه‌ای تامین می‌شود و قرار است اطلاعات تجمیع شده توسط این سیستم برای کنترل و ساماندهی بازار مورد استفاده قرار گیرد. با کاظم آیت‌اللهی رییس سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور، درباره این طرح و دیگر بحث‌های مرتبط با این سازمان به گفت‌وگو نشستیم که می‌خوانید.
سوال اول را بهتر است با امضای یکی از تفاهم‌نامه‌های مهم سازمان شروع کنیم. اواخر خرداد ماه سال جاری تفاهم نامه جمع آوری و انتقال اطلاعات فرآیندهای کسب‌وکار واحدهای صنفی میان وزارت صنعت، معدن و تجارت به نمایندگی معاونت توسعه بازرگانی داخلی، شورای اصناف کشور به نمایندگی رییس شورای اصناف کشور و سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور بسته شد. کمی در خصوص این تفاهم‌نامه توضیح دهید.
تجهيز شدن واحدهاي فروشگاهي به صندوق مكانيزه فروش یا pos چندين سال است كه در دستور كار قرار دارد و در تلاش هستیم تا این پروژه عملیاتی شود و در حال حاضر هم درصدی از این کار عملیاتی شده است. درواقع این کار به خاطر ضرورت جمع‌آوری و تجمیع اطلاعات در حوزه فرآیندهای کسب‌وکار خرد در اواخر سال گذشته تحت مدیریت و سرپرستی مسوولان وزارت صنعت و معدن مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس این طرح مکانیزمی طراحی شده که تجمیع داده‌های کسب‌وکار خرده‌فروشی صورت گیرد و یک فضای امن جهت کنترل و ساماندهی بازار ایجاد شود. بحث عمده تفاهم نامه‌اي كه ما داشتيم به درخواست وزارت صنعت، معدن و تجارت و شوراي عالي اصناف بود. در واقع این تفاهم‌نامه براي همراهي صنف يا فعالان حوزه IT در تامين تجهيزات و ايجاد فضاي مناسب کاری به امضا رسید. سازمان نظام صنفی‌رایانه‌ای مجری عمليات تجهيز فروشگاه‌ها و واحدهاي صنفي به صندوق مكانيزه فروش است. در کنار این کار عملیاتی سازمان وظیفه تجميع داده براي داشتن تحليل مناسب در حوزه‌های مختلف را نیز برعهده دارد. اجرای این طرح بازاری امن و پایدار برای مصرف کننده ایجاد خواهد کرد و یکی از دغدغه‌های اصناف با جمع‌آوری دیتای قابل تحلیل برطرف خواهد شد.
در واقع قرار است سازمان مناقصه‌ای برگزار کند تا شركت‌هايي كه عضو سازمان در بخش سخت‌افزار و نرم‌افزار هستند در آن اعلام آمادگی کنند؟
دقیقا یا به صورت گروهی شرکت‌ها جمع و راهکار ارائه می‌دهند. مهم‌تر از آن اين است كه سرمايه‌گذاري آن هم با خود بخش خصوصي است. يعني مشاركت‌كنندگاني که در مناقصه ما شرکت می‌کنند، در این پروژه سرمایه‌گذاري مي‌كنند، تجهيزات لازم شامل سخت‌افزار، نرم‌افزار و... را تحويل و در هر واحد مربوطه مشغول به کار می‌شود همچنین سیستم پشتیبانی و آموزش استفاده از این تجهیزات به کسب‌وکارهای مختلف نیز به صورت رایگان صورت می‌گیرد. بازگشت سرمایه این کار از محل تراکنش‌ها خواهد بود.
این طرح شامل چه بخشی از اعضای سازمان نظام صنفی خواهد بود یعنی کلیه اعضای صنف درگیر این پروژه خواهند شد؟
این پروژه برای کل واحدهای صنفی در گستره ایران طی یک برنامه زمان‌بندی شده در تفاهم‌نامه به اجرا در خواهد آمد.
براساس چه برنامه و زمان‌بندی قرار است این پروژه شروع به کار کند؟
من فکر می‌کنم که طی ماه آینده به محض اینکه شرکت‌ها برای حضور در این مناقصه اعلام آمادگی کنند پروژه را آغاز کنیم. در حال حاضر ما فراخوان مناقصه را در سایت گذاشته‌ایم. اسناد فروش رفته و شرکت‌ها با استقبال خوبی اسناد را خریداری کرده‌اند. بعد از احراز صلاحیت شرکت‌ها و انتخاب شرکت‌های مجری پروژه شروع خواهد شد.
احراز صلاحیت شرکت‌ها را چه نهادی قرار است تایید کند. خود سازمان یا نهادی از سوی وزارت صنعت و معدن این کار را انجام خواهد داد؟
خود سازمان کار احراز صلاحیت‌ها را انجام خواهد داد و به دنبال این کار شرکت‌های مجری قرارداد کاری‌شان منعقد می‌شود و بلافاصله در استان پایلوت که در تفاهم‌نامه استان یزد معرفی شده است شروع به کار خواهند کرد.
چرا یزد به عنوان استان پایلوت انتخاب شده است؟
به دلیل معیارهایی که مدنظر بود شامل متوسط تعداد واحدهای صنفی و میزان پراکندگی واحدهای صنفی در گستره جغرافیایی، این استان حالت تعادلی داشت و می‌توانست به عنوان پایلوت انتخاب شود. به نظر من حداکثر از نیمه شهریور کار به صورت پایلوت در استان یزد شروع و یک ماه بعد در 12 استان دیگر و از اول سال 93 در سایر استان‌ها شروع می‌شود.
احراز صلاحیت از شرکت‌ها به چه صورتی خواهد بود؟ براساس چه شاخص‌هایی قرار است این کار صورت بگیرد؟
درتفاهم نامه یا RFPمان تمامی این شاخص‌ها مشخص شده است. شاخص‌های مختلف فنی، تخصصی، تجربه کاری و... از جمله شاخص‌هایی است که در انتخاب یک شرکت مورد توجه قرار می‌گیرد. در واقع این شاخص‌ها مشابه همه مناقصاتی است که در این زمینه برگزار می‌شود. درواقع شاخص‌های مختلف فنی، بازرگانی، در فرمولاسیونی مشخص و اعلام شده، ارزیابی می‌شود و احراز صلاحیت‌شدگان یا برندگان مناقصه اعلام می‌شوند. در اجرای این طرح هم بیش از یک برنده خواهیم داشت. به دلیل اینکه این بازار یک بازار بسیار بزرگ است و توان بسیار بزرگی را برای اجرا نیاز دارد. همچنین تلاش می‌کنیم با این کار جلوی انحصار را بگیریم. ما سعی می‌کنیم که تمام توان‌هایی که بتوانند آن حداقل امتیاز کیفی لازم را که در اسناد مشخص شده، بیاورند، کنیم تا طرح به نتیجه برسد
چگونه قرار است جلوی این انحصار گرفته شود اجرای این پروژه در اختیار یکی از شرکت‌های خاص در سازمان نظام صنفی قرار نگیرد. یعنی برنامه‌ای وجود دارد تا از این طرح تک تک اعضای سازمان نظام صنفی رایانه‌ای سود ببرند؟
نه. اصلا قرار نیست به تک تک شرکت‌ها، سهم مساوی برسد. ولی فضای بازار باز است و مناقصه فراخوان عمومی شده است و همه شرکت‌های عضو سازمان به صورت واحد یا به صورت کنسرسیوم می‌توانند در مناقصه شرکت کنند. شرایط امتیازآوری به دقت مشخص و در حوزه‌های مختلف سخت‌افزار و نرم‌افزار اعلام شده است. همچنین توصیه‌های مختلف مبنی بر اینکه اگر شرکتی در فراهم کردن تجهیزاتش از توان بومی استفاده کند از امتیاز بیشتری برخوردار خواهد بود در این پروژه در نظر گرفته شده است. یا اگر راهکار ارائه پیشنهاد و پشتیبانی یک شرکت دقیق‌تر باشد امتیاز بیشتری دریافت خواهد کرد. در واقع سعی شده مشخصات و شاخص‌هایی را انتخاب کنیم تا همه شرکت‌ها حضور و امکان رقابت به صورت مساوی وجود داشته باشد.
چقدر اجبار در اجرای این پروژه توسط کسب‌وکارهای مختلف وجود خواهد داشت. همان‌طور که می‌دانید بسیاری از کسب‌وکارها و مخصوصا کسب‌وکارهای خرد مایل به در اختیار گذاشتن اطلاعات ریزشان نیستند. آیا برنامه یا قانون خاصی برای اجرای این طرح و جلوگیری از مقاومت احتمالی برخی کسب‌وکارها وجود خواهد داشت؟ و آیا این کار از سوی سازمان صورت می‌گیرد؟
سازمان تنها مجری است و کاری در این زمینه انجام نمی‌دهد. اما هر تغییری با مقاومت روبه‌رو می‌شود. مطمئنا این تغییر هم با مقاومت مواجه می‌شود. به اعتقاد من اگر مسیر اجرای این پروژه به صورت دقیق تبیین و مشخص شود که این کار برای واحدهای صنفی مختلف چه سودهایی را در بر خواهد داشت مطمئنا با مقاومتی روبه‌رو نخواهد شد.
اجرای این طرح به کنترل موجودی، کنترل سفارشات، برنامه‌ریزی فروش، برنامه‌ریزی خرید و... در هر کسب‌وکاری کمک می‌کند و باعث پیشرفت کاری خواهد شد، بنابراین فکر می‌کنم به جای مقاومت این کار با استقبال مواجه شود، چرا که این کار باعث شفافیت و تصمیم‌گیری درست در کسب‌وکارهای مختلف می‌شود.
یک انتقاد در اجرای این طرح وجود دارد و آن این است که آیا درست است سازمان با توجه به جایگاهی که دارد، به اصطلاح عمومی به عنوان یک پروژه بگیر وارد بازار شود و یکسری طرح را برای فعالان این عرصه دریافت و در اختیارشان بگذارد؟
عمده‌ترین وظیفه و رسالت سازمان و فلسفه وجودی سازمان که در اساسنامه ما هم به شکل قانون به ثبت رسیده است این است که به منظور سازماندهی، نظم بخشی و توسعه بازار وارد عمل می‌شود.
درست است سازمان مانند صنوف دیگر فعال در کشور همچون سازمان نظام صنفی مهندسی باید کارش تنها نظارت و ایجاد شرایط مسالمت‌آمیز در بازار رقابتی باشد....
برای اینکه سازمان بتواند این کارها را در این حوزه انجام دهد، باید نقش رگولاتوری خودش را در بخش خصوصی ایفا کند. این نقش یعنی انجام مجموعه‌ای از فعالیت‌ها شامل اعلام توان بخش خصوصی به صورت منسجم و ایفای نقش توسعه بازار، ساماندهی و نظم بخشی آن. بنابراین اگر این کار را ما نمی‌کردیم چه می‌شد؟ به اعتقاد من اعضا و شرکت‌ها در مسیرهایی که همیشه مورد انتقاد جمعی از اهالی صنف بوده و شاید هم درست بوده، حرکت می‌کردند. یعنی یکسری شرکت‌هایی بدون اینکه احراز صلاحیت از آنها گرفته شود و اینکه آیا توانایی دریافت این پروژه را دارند یا خیر وارد عمل می‌شدند و در نتیجه ما با آن فضای شفاف که برای اجرای این پروژه مدنظرمان بود روبه‌رو نمی‌شدیم.
به نظر شما وظیفه سازمان تنها این نیست که در یک بازار آزاد یک شرایط رقابتی سالم را فراهم کند و در کنار محافظت از اعضایش، این اجازه را به خود آنها بدهد که پروژهایی را انتخاب کنند و وارد عمل شوند؟
آنچه که الان مطرح است، گرفتن پروژه نیست. اعضا خودشان این پروژه را انجام می‌دهند. در حال حاضر هم رسالت سازمان در حال اجرا است. رسالت سازمان ایفای نقش ساماندهی در بازار است. یعنی ما با انجام چنین کارهایی می‌توانیم بازار را سامان دهیم. اگر سازمان در این حوزه نقشی ایفا نمی‌کرد، عملا وظیفه ساماندهی را نمی‌توانست درست انجام دهد.
از بخش پروژه فاصله بگیریم و کمی در خصوص فعالیت‌های دیگر سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور صحبت کنیم. در حال حاضر رابطه سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور با اعضای کمیسیون تهران چگونه است؟
(با خنده) رابطه کاری و خوب.
به عنوان رییس سازمان نظام صنفی کشور نظری در خصوص فعالیت استان تهران ندارید؟ در حال حاضر بیشتر خبرهای این حوزه از سوی سازمان نظام صنفی تهران منتشر می‌شود. یعنی ما کمتر خبری می‌بینیم که منبع آن سازمان نظام صنفی کشور باشد. در واقع از نظر فعالیت خبری نیز استان تهران سعی می‌کند پررنگ‌تر ظاهر شود. این‌گونه نیست؟
شاید شما فعالیت رسانه‌ای مدنظرتان باشد. اما به هر حال شما اگر ساختار سازمان را نگاه کنید، ما در هر استان یک سازمان نظام صنفی داریم که در حوزه استانی خودش فعال است. هیات‌مدیره‌های استان‌ها مجمع عمومی هیات عمومی صنف را تشکیل می‌دهند که آنها هم اعضای شورای مرکزی را به عنوان رکن اجرایی سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور انتخاب می‌کنند. سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور متولی فعالیت‌های ملی و بین المللی است، یعنی آنچه که فراتر از استان‌ها است و همین طور ناظر بر فعالیت‌های استان‌ها، هدایت‌گر و یکسان‌ساز فعالیت‌های استان‌ها است.
در حال حاضر بحث‌هایی در خصوص اختلاف نظر بین روسای نظام صنفی کشور و نظام صنفی تهران وجود دارد که این اختلاف نظرها باعث تنش‌هایی در سازمان شده است. برای مثال شنیده شده که این اختلافات در حدی بوده که در جشن سالگرد اخیر این سازمان رییس استان تهران در جشن شرکت نمی‌کند. شما این تنش‌ها بین روسای استان تهران و کشور را قبول دارید؟
چندان مایل نیستم که اسامی خاصی آورده شود، اما نفی هم نمی‌کنم که اختلافات دیدگاهی در سازمان وجود دارد، اما فکر نمی‌کنم این اختلاف‌نظرها باعث به وجود آمدن مشکلاتی هم شده باشد. طبق روال همیشگی همه فعالیت‌ها در حال اجرا است.
به نظر شما همین اختلاف دیدگاه در حین کار و در اجرای مصوبات مختلف باعث بروز مشکلاتی نمی‌شود؟
به هر حال همراستا بودن اعضا در انجام فعالیت‌های سازمان می‌تواند بسیار موثر و باعث شود نتایج بهتر و سریع‌تری را شاهد باشیم. ولی بعضی از این تنش‌ها که الحمدالله خیلی هم قابل اهمیت و قابل توجه نیست، در هر مبدا زمانی نه این مبدا خاص می‌تواند سرعت و شتاب کاری را کم کند.
شما تا کنون برای برطرف کردن این اختلاف‌نظرها فعالیتی انجام داده‌اید؟
ما مذاکراتی انجام داده‌ایم و من فکر می‌کنم در حال حاضر این همراستایی ایجاد شده است. از اول هم این هماهنگی وجود داشته و من نمی‌خواهم از این مصاحبه شما استنتاج کنید که هماهنگی بین اعضای تهران و کشور نبوده است.
در حال حاضر ما در ساختمان نظام صنفی تهران هستیم یا نظام صنفی کشور؟
این بحث، بحث داخلی است و در سردر ساختمان دو تابلو نصب شده است.
اصلا این تفکیک و جدا کردن به این صورت را قبول ندارم. براساس قانون سازمان نظام صنفی رایانه‌ای یک پیکره است به عنوان فراگیرترین نهاد بخش خصوصی. سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور حتما باید در حد توانش به حمایت سازمان‌های استانی بپردازد. اصلا رسالت این سازمان کشوری حمایت از سازمان‌های نظام صنفی رایانه‌ای استان‌ها است، وگرنه دلیل دیگری برای حضور و فعالیت ندارد.
در تصویب یک مصوبه نظر کدام بخش برای اجرا برنده‌تر است تهران یا کشور؟
اول این که این مصوبات باید همراستای هم باشند. دوم اینکه ملاک قطعی برای استفاده در گستره کشور مصوبات سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور است. آنچه که در فضای یکسان‌سازی یا در واقع بخش رگولاتوری مطرح می‌شود مصوبات سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور است. اما در بعضی از حوزه‌ها که مصوبات خاص استان است و در واقع تصمیم‌های داخلی استانی است، طبیعتا نیازی به بررسی کشوری ندارد و مصوبات سازمان نظام صنفی رایانه‌ای آن استان ملاک عمل خواهد بود. همه این موازین به دقت در اساسنامه ما هست و برخی حواشی بیرونی نمی‌تواند این جایگاه‌ها را تغییر دهد. هر چقدر هم که یک بخش استانی نشان دهد که فعال هست باز هم جایگاه‌ها مشخص است.
چطور شد که شما به عنوان رییس سازمان نظام صنفی کشور انتخاب شدید؛ چرا که همه انتظار دیگری داشتند.
این جزو اختیارات رییس‌جمهوری است که مثلا از بین سه نفری که به او معرفی می‌شوند، یک نفر را انتخاب کند. تصوراتی هم که وجود دارد تفسیرهای حاشیه‌ای بوده است. رای من و خانم داننده به هم نزدیک بود و شانس من کمتر از ایشان برای ریاست این بخش نبود.
غالب اعضای صنف هم منتظر بودند که ببینند کدام یک از ما انتخاب می‌شویم و تمام این نکاتی که به آن اشاره می‌کنید، فضا‌سازی است.
فضا سازی وجود ندارد. رفتارهایی که بین اعضای استان تهران و کشور دیده می‌شود و همچنین عدم توضیح شفاف مسوولان سازمان نسبت به اتفاقات و تصمیمات مختلف باعث انتشار این اخبار می‌شود.
من برای شفاف‌سازی توضیح دقیق می‌دهم. طبق روال دو دوره گذشته، سه اسم معرفی شد، منتها در دوره‌های قبلی رای نفر اول و نفر دوم لیست تفاوت قابل ملاحظه‌ای داشت. در این دوره رای خانم داننده با من بسیار نزدیک بود. یعنی رای تفاوت قابل ملاحظه‌ای نداشت و همان زمانی که رای‌گیری شد، همه اعضای شورای مرکزی که صاحب رای بودند، اعلام کردند به دلیل این نزدیکی رای ما هر دونفر را معرفی تا براساس قانون خود رییس جمهوری یک نفر را به عنوان رییس انتخاب کند. تا قبل از این انتخاب و امضای حکم از سوی ریاست جمهوری خانم داننده چون رای اول بودند ریاست شورای مرکزی را برعهده داشتند و بنده نایب رییس شورای مرکزی شدم. اما با امضای حکم، این وظایف برعکس شد.
پس بنابراین هیچ بحث حاشیه‌ای دیگری از دیدگاه سازمان در این انتخاب نبوده و نیست. همیشه فکر غلطی در سازمان وجود داشته که رییس تهران باید رییس کشور هم باشد.
این فکری که می‌گویید از زمان شکل‌گیری سازمان وجود داشته است؟
بله. همیشه این ذهنیت را داشتند که حتما باید رییس کشوری از تهران باشد. تا قبل از من که حداقل این گونه بوده است پس تنشی وجود نداشته است. حالا وقتی که حکم من آمده این فکر، پررنگ شده که نمی‌شود رییس کشور از خارج از تهران باشد. این فکر از ریشه اشتباه است؛ چراکه هیچ منطقی پشت آن نیست. این دید در هیچ سازمانی وجود ندارد. این یک ذهنیت مسموم و اشتباه است.
یکی دیگر از انتقاداتی که به سازمان نظام صنفی‌رایانه‌ای وارد می‌شود به اساسنامه آن بازمی‌گردد و اینکه باید در این اساسنامه تغییراتی صورت بگیرد برای مثال بسیاری از اعضای این سازمان نسبت به حق رای خود و شیوه رای دهی اعتراض دارند و خواهان تغییراتی در آن هستند.
اساسنامه با هیچ مشکلی مواجه نیست. اما اگر بخواهیم در آن تغییراتی انجام دهیم این تغییرات باید با ملاحظاتی صورت بگیرد.
اما در خصوص رای‌گیری باید بگویم بر اساس رتبه شورای عالی انفورماتیک این رای‌گیری را انجام می‌دهیم. رتبه شورای عالی انفورماتیک براساس توان کاری هم صورت می‌گیرد و خیلی هم شفاف‌تر از هر جای دیگر این کار صورت می‌گیرد؛ یعنی براساس لیست بیمه و مالیات. لیست بیمه گویای تعداد افراد است. اگر در شرکت شما 100 نفر کار می‌کنند، با شرکت دیگری که 5 نفر در آن کار می‌کند طبیعتا شما نماینده آحاد بیشتری از فعالان حوزه آی‌تی هستید. یعنی در واقع رتبه ما ارتباط مستقیم به سایز و توان کاری شرکت‌ها دارد.
چرا رای‌گیری در سایر نهادها مانند سازمان نظام مهندسی به این صورت نیست؟
سازمان نظام مهندسی روی اشخاص حقیقی کار می‌کند یا سازمان نظام پزشکی هم همین طور. سازمان نظام صنفی هم با اشخاص حقوقی و هم با فروشگاه‌ها و مشاوران اعضایش کار می‌کند. بنابراین تمهیداتی اندیشیده شده برای اینکه در شرایط رای گیری همه اعضا مورد پوشش قرار بگیرند.
به عنوان آخرین سوال به نظر شما شخصی که به عنوان وزیر ارتباطات انتخاب می‌شود باید دارای چه ویژگی‌هایی باشد؟
نظرمان را در این خصوص از طریق سایت و انجام نظرسنجی بیان کرده‌ایم؛ اما به نظر من فرد مورد انتخاب باید واقعا دانش، تخصص و تجربه کافی در زمینه حوزه آی‌تی و آی‌سی‌تی داشته باشد.
نظرتان درخصوص کاندیداهایی که برای تصدی این بخش این روزها اعلام می‌شود، چیست؟
ما برآیندسنجی در این خصوص را انجام داده و همچنین نظرسنجی هم ترتیب داده و به رییس جمهوری منتخب اعلام کرده‌ایم.